التهاب کیسه صفرا
- Details
- Published: 06 September 2019
- Hits: 5857
التهاب کیسه صفرا به دو صورت حاد و مزمن وجود دارد و در اکثر قریب به اتفاق موارد همراه با سنگ های کیسه صفرا روی می دهد.
التهاب حاد کیسه صفرا
واژه التهاب حاد کیسه صفرا به حساسیت و درد زیر دنده ای راست گفته می شود که به دنبال انسداد مجرای صفراوی کیسه صفرا (سیستیک) و در نتیجه آن اتساع مجرا و کیسه صفراوی و همچنین التهاب و ایجاد عفونت در آن به وجود می آید. این انسداد و التهاب معمولاً پس از ایجاد سنگ های صفراوی و مسدود شدن مجاری توسط آن ها به وجود می آید.
دردها در این بیماری معمولاً از ناحیه اطراف معده در شکم و یا یک چهارم فوقانی و راست شکم شروع شده و به تدریج شدت این درد افزایش می یابد و معمولاً در ناحیه کیسه صفرا به صورت موضعی درمی آید درد در این بیماری به طور خود به خود رفع نمی گردد.
بی اشتهایی، تهوع، استفراغ، تب خفیف و حساسیت زیردنده ای راست به صورت شایعی وجود دارد.
ممکن است کیسه صفرا در برخی بیماران بزرگ و حساس شده و با دست قابل لمس گردد. در بعضی از موارد زردی یا یرقان نیز به چشم می خورد.
احتمالاً بیمارانی که دچار التهاب حاد کیسه صفرا بوده و علائمشان فروکش می کند ظرف مدت یک سال دچار عود و بازگشت مجدد بیماری خواهند شد
لذا با توجه به مسیر طبیعی این بیماری بهترین روش جراحی سریع و زودهنگام است.
التهاب مزمن کیسه صفرا (کله سیستیک مزمن)
التهاب مزمن کیسه صفرا به علائم غیرحاد ناشی از سنگ های صفراوی گفته می شود که بهتر است از آن تحت عنوان درد صفراوی نام ببریم.
التهاب مزمن جدار کیسه صفرا تقریباً همیشه در حضور سنگ کیسه صفرا ایجاد می شود. علائم این بیماری به صورت دردی مداوم در ناحیه اطراف معده در سطح بدن و یا یک چهارم فوقانی راست شکم است که سریعاً پدیدار می شود و در عرض چند دقیقه شدت آن به یک حد ثابتی می رسد بعد از آن در مدت 30 دقیقه تا چند ساعت شروع به از بین رفتن تدریجی می کند به علاوه تهوع و استفراغ ممکن است به همراه دردهای صفراوی وجود داشته باشد اما علائمی چون تب و یا احساس توده ای در شکم وجود ندارد.
علائم دیگر چون سوءهاضمه، عدم تحمل غذاهای چرب، نفخ، سوزش سردل و آروغ زدن دیده شده است.
عوارض التهاب کیسه صفرا
1- یکی از عوارض بیماری های التهابی کیسه صفرا عفونی شدن آن است. معمولاً علائمی چون تب بالا، درد شدید در ناحیه راست فوقانی شکم داشته که این عارضه خطر نسبتاً بالایی در ایجاد سوراخ کیسه صفرا دارد، که بیمار باید مورد عمل جراحی قرار گیرد.
2- تجمع مایعات در داخل کیسه که بیشتر به علت انسداد مجرای صفراوی توسط سنگ ایجاد می گردد.
درمان
بیشترین راه درمان سنگ های صفراوی علامت دار جراحی است که به این نوع جراحی " کلسیستکتومی" گفته می شود، که به دو روش جراحی باز و لاپاراسکوپی صورت می گیرد. در لاپاراسکوپی جراح با ایجاد چند برش کوچک روی شکم وسایل جراحی و دوربین را وارد شکم نموده و با مشاهده روی نمایشگر بافت ها را جدا نموده و کیسه صفرا را خارج می نماید. که در این روش ماهیچه های شکمی بریده نشده و بیمار درد و عوارض کمتری را تحمل می کند.
روش دوم جراحی باز بوده که جراح با یک برش 12 تا20 سانتی روی شکم به کیسه صفرا دسترسی پیدا نموده و آن را خارج می نماید. که این روش نیاز به 2 تا 7 روز بستری شدن دارد. بیشترین عارضه آسیب به مجاری صفراوی است.
درمان غیرجراحی: استفاده از داروهای از بین برنده سنگ. این داروها از اسیدهای صفراوی ساخته شده که از بین برنده سنگ ها می باشند. یک روش دیگر غیرجراحی روش تماسی است که دارو داخل کیسه صفرا تزریق می گردد. که این دارو از بین برنده سنگ می باشد.
نکات:
• سنگ های صفراوی بیشتر در افراد مسن تر که دچار اضافه وزن هستند ایجاد می شود.
• حمله سنگ صفرا بعد از غذا خوردن روی می دهد.
• علائم آن ممکن است مانند علائم قلبی باشد لذا تشخیص بسیار مهم است.
خوشبختانه کیسه صفرا عضوی است که افراد می توانند بدون آن زندگی کنند چراکه صفرا به جای ذخیره شدن مستقیماً وارد روده شده و دفع می گردد.
آموزش های قبل از عمل
• ناشتا بودن قبل از عمل.
• منع واجتناب از خوردن داروهای خوراکی مثل: آسپرین وارفارین و...مگر طبق دستورپزشک.
• توضیح درمورد نحوه عمل ونوع بیماری مطابق با دانش وفرهنگ بیمار.
• چک کردن آزمایشات CBC-PTT-PT بیوشیمی وداشتن عکس ریه ودیگر آزمایشات وگرافی. های لازم طبق دستورپزشک باتوجه به شرایط بیمار.
آموزش های بعدازعمل جراحی
• بعد از به هوش آمدن بیمار در وضعیت طاق باز بگیرد به طوریکه بالاتنه وی مختصری بالاتر قرار گیرد و زانوهایش کمی خم شود.
• داشتن لوله معده جهت جلوگیری از اتساع شکم
• نوشیدن آب ومایعات پس از گذشت 24ساعت از زمان عمل جراحی
• شروع رژیم غذایی نرم پس از بازگشت صداهای طبیعی روده طبق دستورپزشک.
• قراردادن بالش یا شکم بند روی برش جراحی هنگام چرخش، سرفه کردن، تنفس عمیق به منظور کاهش دردبیمار
• تنفس صحیح عمیق هر چند ساعت یک بار و خارج شدن هر چه سریعتر از تخت وراه رفتن به منظور پیشگیری از عوارض ریوی مانند: پنومونی (عفونت ریه ) واتلکتازی (روی همخوابیدن ریه )
• درصورت وجود لوله های تخلیه ترشحات قراردادن آنها درسطح پایین تراز زخم درحین راه رفتن
در موارد زیر پزشک خودرا آگاه سازید
• درد در قسمت فوقانی راست شکم.
• تهوع /استفراغ
• اسهال/نفخ شکم/ بی اشتهایی
• ادرار تیره
• مدفوع کم رنگ به رنگ گل رس.
• رنگ زرد صلبیه
• تب/افزایش نبض وکاهش فشارخون
• نشت صفرا ازاطراف لوله های تخلیه ترشحات
اجرای دستورات بعد از عمل توسط بیمار
• عدم استفاده ازغذاهای پرچرب وتخم مرغ به مدت 6-4 هفته بعد از عمل جراحی جهت پیشگیری ازنفخ.
• مصرف داروها طبق دستورپزشک.
از سر گرفتن فعالیت ها
• شروع فعالیت های سبک مانند قدم زدن واجتناب از فعالیت های سنگین.
• دوش گرفتن 2-1 روز بعداز عمل با دستور پزشک
• رانندگی پس از 4-3 روز با مشورت پزشک
• بلند نکردن اجسام سنگین به مدت یک هفته پس از جراحی
• عدم منع فعالیت جنسی
مراقبت از زخم
• کنترل محل عمل از نظر علایم عفونت مانند: ترشحات زرد و بدبو، حساسیت، گرما، قرمزی
• شستشوی محل عمل باآب وصابون ملایم
• کنترل درد با مصرف داروهای مسکن طبق دستورپزشک.
• محدودیت درمصرف موادغذایی پرچرب.
• مصرف میوه های پخته و برنج سیب زمینی آب پز و نان و قهوه و چای درحد تحمل.
• منع از مصرف تخم مرغ و خامه و غذاهای سرخ شده و پنیر دسر پرچرب و شیرین الکل.